Aureola nad głową

Aureola nad głową postaci w kształcie logo koncernu Coca-Coli, Madonna i Alfred Hitchcock z fastfood’em – czyli grafika i kolaż Michaliny Szurgot.

opr. Adriana Michalska

Bogactwo kolorów, kształtów, faktur, form oraz niezwykłych połączeń barw – to twórczy świat Michaliny Szurgot, artystki młodego pokolenia, która zajmuje się głównie grafiką i kolażem, dając wyraz swojej fascynacji artystyczną tradycją i estetyczną przeszłością.
Jej wystawa jest prezentacją prac, które w znacznej części stanowią fragment kolekcji magisterskiej zaprezentowanej podczas obrony w czerwcu 2015 roku. Te, które powstały w późniejszym okresie, zostaną wyeksponowane po raz pierwszy.

Kolaże dyplomowe nie są stricte grafikami warsztatowymi. Są niepowtarzalne, należy je pojmować w kategorii obrazu, utworu plastycznego, którego nie można powielać. Artystka zrezygnowała z wcześniej wykorzystywanej metody przedruków cyfrowych na rzecz klasycznej formy kolażu. Wykorzystuje różnego rodzaju materiały – fragmenty gazet, artykułów, partytur, okładek książek czy starych form wykrojów. Te wycinki stają się pewnego rodzaju prefabrykowanymi elementami otaczającej rzeczywistości, które zostały wyizolowane, niejako wypreparowane z naturalnego kontekstu. Są łączone w zaskakujący, nieoczekiwany sposób z różnymi rodzajami niszczonej i ciętej tektury, z pominięciem w zupełności naturalnego porządku i praw logiki zgodnie z surrealistycznym poglądem, iż nawet „pozornie nieaktualna strategia twórcza może na nowo stać się przekonująca, jeśli jest adekwatnym środkiem wyrazu wyjątkowego widzenia” . Takie działanie twórcze sprawia, iż powstają dzieła spójne pod względem kompozycji i kolorystyki, mimo iż tworzone są poprzez łączenie nieprzystających do siebie elementów. Artystka nadaje im atrakcyjną wizualnie postać, tworząc nowe skojarzenia, metafory i niepowtarzalną rzeczywistość. Sugeruje odbiorcy związki między tymi wszystkimi elementami poprzez takie a nie inne zestawianie ich i osadzanie w nowej konfiguracji i otoczeniu. Są one poddawane swoistej obróbce w wyobraźni artystki, dzięki czemu powstaje niejako reprodukcja obrazu wytworzonego pod wpływem jej fantazji. Wszystkie codzienne elementy pobudzają inwencję artystki. Pod wpływem jej spojrzenia przekształcają się w fantastyczne wizje. Tworzy się nowy surrealistyczny świat. Jest to możliwe dzięki łączeniu ze sobą elementów różnych mediów, prasy, książki itp., co poszerza zakres możliwości znaczeniowych zarówno samych składników kolażu, jak również całości dzieła. Technika kolażu daje możliwość dowolnego zestawiania fragmentów rzeczywistości i tworzenia nowych powiązań pomiędzy nimi. Zdarza się , że ta nowa jakość uzupełniana jest odręcznie rysowaną kreską i plamą.
Prace Michaliny Szurgot stylistycznie nawiązują do sztuki pop-artu, w obrębie której najważniejszymi formami były między innymi kolaże. Istotą tego kierunku jest czerpanie inspiracji z różnorodnych zjawisk kultury masowej, reklamy, filmu i artystyczne przetwarzanie popularnych motywów, spotkanie elementów kultury wysokiej z kiczem określanym przez Theodora Adorno jako „piękno w brzydocie”.
Na jej pracach pojawiają się postaci historyczne, przedmioty codziennego użytku, bohaterowie popkultury, którzy na stałe wpisali się do kanonu kultury masowej, jak choćby znany reżyser filmów grozy Alfred Hitchcock. Jego wizerunek na jednym z kolaży jest multiplikowany i łączony z fastfoodami symbolizującymi współczesny styl życia, który określa się terminem „fastfoodyzacji” oznaczającym zredukowanie jedzenia tylko do konsumpcji, smaku do przysłowiowego hamburgera oraz funkcjonowania w ciągłym pośpiechu i stresie.
Na innej z prac umieszczony został wizerunek Madonny, w której odbiorca może dopatrywać się dwuznacznej symboliki – Madonny jako piosenkarki muzyki pop lub postaci Matki Boskiej związanej z ikonografią chrześcijańską. Prowokacyjnym zabiegiem zmuszającym do refleksji jest z pewnością aureola nad głową postaci w kształcie logo koncernu Coca – Coli.

Wyraźnie wrysowane w tła postaci, mocne kolory pojawiające się w pracach Szurgot bliskie są też estetycznemu językowi plakatu.
Projekty artystyczne Michaliny Szurgot są zaangażowane w problemy natury emocjonalnej, egzystencjalnej. Ich tematyka nie jest jednoznaczna, poruszają wiele osobistych wątków i przemyśleń, dość często pojawia się motyw dziecka, gdyż tylko jego wyobraźnia jest niczym nieskrępowana, wolna od całego bagażu doświadczeń, mądrości, które człowiek nabiera w ciągu dorosłego życia. Pojawiające się w kolażach dzieci to wyraz tęsknoty za beztroskim czasem, nieograniczoną fantazją, która jest początkiem tworzenia. Takie podejście do tematu widoczne jest na przykład w pracy, w której artystka wykorzystała wycinki z horoskopów i książek o astrologii. Dorosła kobieta wpatruje się z zainteresowaniem w wykresy i diagramy przewidujące jej przyszłość. Trzyma ona za rękę dziecko, które najwyraźniej nie podziela jej zainteresowań, gdyż dla niego ważna jest tylko teraźniejsza chwila, nie zaprząta sobie myśli rozważaniami o tym, co je czeka.
W niektórych kolażach dzieciństwo nie jawi się jednak jako beztroski czas. Czają się w nich „strachy z przeszłości”, które są niczym innym jak wyolbrzymionymi lękami przed owadami czy traumatycznym przeżyciem dziewczynki, która zniszczyła sukienkę w dniu swojej pierwszej komunii świętej.

Omen! Omam! O mamo! – tytuł pracy nawiązuje do fantasmagorii, jakich doświadcza dziecko stojące wśród znaków, wyrazów i faktur, których nie rozumie. Jest bezradne i zagubione, szuka pomocy u mamy, ale jej nie otrzymuje.

Autorka kolaży porusza także w swojej twórczości tematy związane z dorastaniem i dojrzałością. Kolaże tworzą narracje, są przepełnione emocjami, niepokojem. Nie jest to jednak narracja przedstawiana w sposób dosłowny, prace nie opisują czegoś wprost, spotykające się w dziełach plastycznych różne przestrzenie tworzą za każdym razem nową opowieść, która wyłania się wówczas, gdy powstaje relacja między poszczególnymi elementami utworu plastycznego.

Ważnym elementem, na który warto zwrócić uwagę jest oprawa prac. Jest ona integralną częścią całego dzieła i stanowi całość z kompozycją, jest niejako jej kontynuacją. Artystka wykorzystuje w niej materiały stosowane w kolażach. Pojawiają się podobne formy i kolory. Takie działanie sprawia, iż właściwy kolaż spaja się z okalającym go passe – partout i ramą.

Wynalazcą kolażu dla potrzeb surrealizmu jest bezspornie Max Ernst, który uważał, iż technika ta jest metodą „odnowienia” sztuki. Michalina Szurgot jest artystką, która pragnie na nowo odkryć magię tej nieco zapomnianej techniki. Ta magia przejawia się w tym, że papier ma swoją historię, za którą kryją się ludzie, dzieła, przeżycia i doświadczenia. Różne elementy razem połączone tworzą, nową rzeczywistość, opowiadają inną historię.

Kolaże, które tworzy artystka wytrącają odbiorcę z rutyny, z automatyzmu codziennych przyzwyczajeń, zmuszają go do innego spojrzenia na otaczającą rzeczywistość. Mimo zastosowania banalnych form jej prace zawierają ukrytą symbolikę, narzucają wieloznaczną interpretację i wciągają odbiorcę w grę skojarzeń.

Michalina Szurgot | W 2015r. ukończyła z wyróżnieniem studia magisterskie z zakresu projektowania ubioru na Wydziale Tkaniny i Ubioru łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych. Dwa lata wcześniej również z wyróżnieniem obroniła licencjat w zakresie projektowania druku na tkaninie na tej samej uczelni. Obecnie doktoryzuje się przenikliwie zgłębiając tajniki łączenia technik projektowych, które rozpoczęła podczas studiów magisterskich.

Reprezentowała Polskę podczas „Designblok 2015. Prague Design and Fashion Week”, jej praca magisterska nominowana była w konkursie na najlepsze dyplomy ASP „Prime Time”, jest także laureatką wielu prestiżowych konkursów modowych, takich jak: „Łódź Łowi Talenty” czy „Air Radom Fashion Show”. Specjalizuje się w projektowaniu ubioru, ale hobbistycznie fascynuje się techniką kolażu i grafiką zarówno warsztatową, jak i komputerową.